ارزیابی صفات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اکوتیپ‌های مختلف مریم‌گلی پرساقه (Salvia multicaulis Vahl.) استان همدان

مقدمه: مریم‌گلی پرساقه (Salvia multicaulis Vahl.) گیاه دارویی متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد که در طب سنتی و بومی کاربرد گسترده‌ای دارد. هدف: این پژوهش به منظور ارزیابی صفات مرفوفیزیولوژیکی، میزان اسانس و محتوای فنل و فلاونوئیدی اکوتیپ‌های گیاه مریم‌گلی پرساقه در مناطق مختلف استان همدان به اجرا درآمد. روش بررسی: در این تحقیق، 11 اکوتیپ گیاه مریم‌گلی پرساقه از مناطق مختلف استان همدان در بهار 1395 در مرحله گلدهی کامل جمع‌آوری و از لحاظ مرفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه‌بندی اکوتیپ‌ها بر اساس صفات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی از طریق تجزیه خوشه‎ای و همبستگی صفات کمی نیز به روش پیرسون انجام شد. نتایج: نتایج به دست آمده بین اکوتیپ‌های مورد بررسی نشان داد که میزان اسانس با ارتفاع گیاه، طول گل آذین، وزن خشک شاخه گل‌دهنده و عملکرد اسانس همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. عملکرد اسانس علاوه بر خصوصیات فوق با طول نهنج، وزن تر و خشک گل و وزن خشک بوته نیز همبستگی معنی‌داری داشت. بیشترین میزان وزن خشک سرشاخه گل‎دار مربوط به اکوتیپ لشکردر، بیشترین میزان وزن خشک گل مربوط به اکوتیپ غرب همدان و بیشترین میزان وزن خشک بوته مربوط به اکوتیپ یلفان بود. بیشترین میزان اسانس مربوط به اکوتیپ‌های غرب همدان و لشکردر بود. همچنین اکوتیپ وهنان، بیشترین میزان فنل و فلاونوئید را داشت. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‎ای، 11 اکوتیپ در 2 گروه جداگانه قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: ارزیابی صفات مورفوفیزیولوژی و فیتوشیمیایی نشان داد که بین اکوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر مرفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی تنوع قابل ملاحظه‌ای وجود دارد.